คลิป 🎞 จาก 'ค่ายผู้ลี้ภัย' สู่ 'พื้นที่เคลมดินแดน' : ย้อนรอยปมร้อน "บ้านหนองจาน" สระแก้ว 🇰🇭

 จาก 'ค่ายผู้ลี้ภัย' สู่ 'พื้นที่เคลมดินแดน' : ย้อนรอยปมร้อน "บ้านหนองจาน" สระแก้ว

​กว่า 40 ปีที่แล้ว บ้านหนองจาน อำเภอโคกสูง จังหวัดสระแก้ว เคยเป็นสัญลักษณ์ของความเมตตาตามหลักมนุษยธรรมของไทย โดยถูกจัดตั้งเป็น ค่ายผู้อพยพชั่วคราว (Camp 511) เพื่อให้ความช่วยเหลือชาวกัมพูชาจำนวนนับหมื่นคนที่หนีภัยสงครามและการรุกรานจากกองทัพเวียดนามในช่วงปี พ.ศ. 2520 เป็นต้นมา ซึ่งขณะนั้นพวกเขาเข้ามาขอ "ที่ซุกหัวนอน" ในแผ่นดินไทยเพื่อเอาชีวิตรอด

​จุดเริ่มต้นของน้ำใจ...ที่กลายเป็นข้อพิพาท

​บ้านหนองจาน ตั้งอยู่ในพื้นที่ที่ไทยยืนยันว่าเป็นอาณาเขตของตนอย่างชัดเจน โดยมีหลักฐานอ้างอิงจากสนธิสัญญาสยาม-ฝรั่งเศส และตั้งอยู่ระหว่างหลักเขตแดนที่ 46 และ 47 แต่เมื่อสงครามคลี่คลายลง และชาวกัมพูชาจำนวนมากถูกส่งกลับประเทศตามหลักการสากล...กลับมี ชาวกัมพูชาบางส่วนไม่ยอมย้ายกลับ

​พวกเขาเริ่มตั้งรกราก สร้างชุมชน และขยายพื้นที่อยู่อาศัยเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง จนกระทั่งพื้นที่ซึ่งเคยเป็นเพียงศูนย์พักพิงชั่วคราวในเขตแดนไทย ได้กลายสภาพเป็น "ชุมชนถาวร" ที่มีประชากรชาวกัมพูชาอยู่อาศัยและทำมาหากิน ทำให้คนไทยซึ่งเป็นเจ้าของพื้นที่เดิมไม่สามารถเข้าไปทำกินได้

​เมื่อ "ผู้ลี้ภัย" กลายเป็น "ผู้เคลมดินแดน"

​สถานการณ์ทวีความตึงเครียดขึ้นเมื่อฝ่ายกัมพูชาเริ่ม อ้างสิทธิ์ในพื้นที่ ดังกล่าวว่าเป็นของตน และยังมีการติดตั้งธงชาติกัมพูชาในพื้นที่ จนกลายเป็นประเด็นข้อพิพาทที่ยืดเยื้อ แม้ว่าทางการไทย โดยกระทรวงการต่างประเทศและกองทัพบก จะได้ออกมา ยืนยันอย่างหนักแน่น พร้อมแสดงหลักฐานภาพถ่ายทางอากาศและแผนที่ว่าพื้นที่ บ้านหนองจาน อยู่ในเขตอธิปไตยของประเทศไทย และเคยยื่นหนังสือประท้วงการรุกล้ำหลายครั้งแล้วก็ตาม

​การกระทำดังกล่าวถูกมองว่าเป็นการ ขยายชุมชนรุกล้ำ และเป็นการ ละเมิดข้อตกลง (MOU 43) ที่ไทยและกัมพูชาเคยทำไว้ ซึ่งกำหนดให้พื้นที่ที่ยังไม่มีการปักปันเขตแดนชัดเจนควรอยู่ในสถานะเดิม

​ล่าสุด ความตึงเครียดกลับมาเป็นข่าวอีกครั้ง เมื่อเจ้าหน้าที่ไทยดำเนินการ ติดตั้งป้ายประกาศ 3 ภาษา เพื่อเตือนและบังคับใช้กฎหมายไทย รวมถึงการวางรั้วลวดหนามในพื้นที่ เพื่อป้องกันการลักลอบเข้าเมืองและรุกล้ำอธิปไตย ซึ่งแน่นอนว่าได้รับการประท้วงจากฝ่ายกัมพูชาที่อ้างว่าเป็นการละเมิดสิทธิ

​

​เรื่องราวของ บ้านหนองจาน จึงเป็นบทเรียนที่เจ็บปวดจากการให้ความช่วยเหลือเพื่อนบ้านด้วยหลักมนุษยธรรม แต่กลับถูกตีความและใช้เป็นข้ออ้างในการรุกล้ำอธิปไตยในเวลาต่อมา ปัจจุบันปัญหานี้ยังอยู่ในขั้นตอนการแก้ไขปัญหาผ่านกลไก คณะกรรมาธิการเขตแดนร่วม (JBC) เพื่อหาข้อยุติในการสำรวจและกำหนดเขตแดนร่วมกัน แต่ความรู้สึกของคนไทยก็ยังคงตั้งคำถามถึงความจริงใจและน้ำใจที่เคยมอบให้ไป...ว่าสุดท้ายแล้วจะได้คืนมาเป็นแค่ข้อพิพาททางดินแดนเช่นนี้จริงหรือ?